De Markt de Baas

een verkenning naar de knelpunten in de aanpak van milieucriminaliteit

Samen met het CCV hebben wij in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat de knelpunten in de aanpak van milieucriminaliteit in de ‘grijze’ milieudomeinen verkend. Het resultaat, de rapportage ‘De Markt de Baas’, is op 29 november aan de Tweede Kamer aangeboden.

Aanpak

In de verkenning stond de praktijk centraal. Er zijn interviews gehouden met betrokkenen in de handhavingsketen, uiteenlopend van bestuurders, omgevingsdiensten, Politie, forensisch accountants, ILT, IOD-IL, FP en rechterlijke macht.

In een workshop met 20 andere professionals uit de handhavingspraktijk (omgevingsdiensten, Belastingdienst, Douane, FP, ILT, Politie, RWS, Waterschappen, IenW en JenV) is aan de hand van drie inhoudelijke thema’s: stookolie, grondstromen en afval, getoetst in hoeverre en in welke vorm knelpunten in de aanpak van milieucriminelen zich in deze velden voordoen en wat de impact is op de effectiviteit van de handhaving.

Model van de aanpak van milieucriminaliteit

Knelpunten

Overheidspartijen binnen het stelsel van vergunningverlening, toezicht en handhaving ervaren in praktijk knelpunten om milieucriminaliteit effectief aan te pakken. Uit de verkenning zijn op 4 vlakken knelpunten naar voren gekomen. Het gaat om knelpunten in:

De bestuurlijke aansturing van toezicht en handhaving: gevoelde urgentie en verwevenheid van bestuur met uitvoering
De toegang tot de markt en de normering: welke eisen worden gesteld aan ondernemingen die in het milieudomein opereren? Kunnen die ingezet worden om ‘criminelen’ te weren?
‘Waarnemen’ en bewijsvoering/uitwisseling van signalen: is het systeem zo ingericht dat toezichthouders toegerust zijn om actief op zoek te kunnen naar de ‘criminelen’?
Sanctionering van milieucriminaliteit: welke rol speelt (niet) adequate sanctionering in de aanpak, effect van bijvoorbeeld lange doorlooptijden?

Belangrijkste aanbevelingen

De verkenning is bedoeld om knelpunten aan het licht te brengen, daarbij is ook gekeken naar eerste oplossingsrichtingen. De belangrijkste opgaven daarbij zijn:

Bevestig als bestuur dat aandacht voor milieuzaken belangrijk is en geef meer urgentie aan de aanpak van milieucriminaliteit
Organiseer een effectieve integriteitstoets bij het verlenen van toegang tot de milieumarkt
Zorg voor een coördinerende functie op de informatie-uitwisseling
Stroomlijn het strafrechtelijke traject voor het vervolgen van milieumisdrijven
Houd in de gaten of de Landelijke Handhavingsstrategie daadwerkelijk wordt toegepast.

Vervolg

De verkenning is besproken in een commissievergadering van de tweede kamer en in het Bestuurlijk Omgevingsberaad waarin de relevante ketenpartners onder voorzitterschap van het ministerie van IenW betrokken zijn. Een interdepartementale werkgroep gaat een aantal van de aangegeven oplossingsrichtingen nader uitwerken.